Podstawowa forma aktywności dziecka w pracy z zestawem klocków to zabawa.
Zabawa dziecka to intensywne odkrywanie i uczenie się świata, przy jednoczesnym poznawaniu samego siebie.
Zabawa z zestawem klocków to nie tylko działanie dziecka w pojedynkę. Gdy dziecko wraz z rówieśnikami zabierze się do pracy nad nowym projektem budowlanym, efekty będą nie tylko satysfakcjonujące, ale również niezwykle pouczające. Od impulsu, którym jest spontanicznie rzucony pomysł przez jednego z uczestników zabawy, po finalną konstrukcję, w której udział ma każdy z członków grupy – trudno wyobrazić sobie swobodniejszy i prostszy sposób na rozwijanie kompetencji społecznych, poznawanie odmiennych punktów widzenia i szukanie kompromisów. Chociaż może wydawać się, że w tej zabawie chodzi o zbudowanie zamku, miasta czy każdej innej, dowolnej konstrukcji, to tak naprawdę dużo ważniejsza jest lekcja empatii, otwartości na innych, rozwiązywania problemów i wspólnej radości z sukcesu. To również sposób na zacieśnienie relacji.
Zabawa wspomaga m.in. rozwój:
- emocjonalny:sposoby wyrażania emocji; rozumienie trudnych pojęć; szanowanie wprowadzanych norm zasad; pojmowanie poczucia obowiązku; spójność wymagań;
- społeczny: funkcjonowanie dziecka w grupie; przejawy dziecięcej empatii; współpraca i rywalizacja; przełamywanie leku i odporność emocjonalna; reakcje na sukcesy i porażki;
- poznawczy: w zakresie percepcji wzrokowo-słuchowej.
Zabawa wspomaga:
- dziecięce myślenie – zainteresowanie zabawami konstrukcyjnymi; powtarzalność schematów; zapamiętywanie i odtwarzanie;
- sprawność ruchową – w zakresie koordynacji wzrokowo-ruchowej; sprawności manualnej; orientacji i wyobraźni przestrzennej; napięcie mięśniowe;
- kompetencje matematyczne – odtwarzanie szeregów i grupowanie; działania matematyczne; koncentracji i podział na grupy;
- umiejętności w zakresie czytania i pisania.
Rodzaje zabaw:
- Zabawy konstrukcyjne:polegają na budowaniu z klocków różnego rodzaju i wielkości oraz na montowaniu przedmiotów z kilku elementów składanych za pomocą różnorodnych sposobów ich łączenia (zaczepiania, wciskania jednych w drugie, łączenia kołeczkami, przykręcania itp.). W konstruowaniu mamy do czynienia z percepcją kształtu (np. dziecko montuje dom z różnorodnych klocków). Dziecko nie tylko różnicuje i scala dane elementy, ale również odkrywa między nimi związki i zależności.
- Zabawy manipulacyjne: polegają głównie na chwytaniu różnych przedmiotów i manipulowaniu tymi przedmiotami. Zabawy tego rodzaju dotyczą nie tylko samej sfery ruchowej, ale obejmują też sferę poznawczą oraz emocjonalno-społeczną, co wpływa na rozwój spostrzegania, myślenia i mowy, uwagi i pamięci. Dziecko uczy się w zabawach manipulacyjnych już nie tylko przystosować swe ruchy do przedmiotu, ale aktywnie oddziaływać na te przedmioty, to jest przekształcać je, zmieniając ich pozycję, wygląd, składać i rozkładać, badać ich kształt i budowę, dzięki czemu poszerza się jego wiedza o nich, a także jego doświadczenie i pomysłowość w szukaniu dróg, dojścia do celu, często też w nowych nieznanych mu dotąd warunkach (D. Chrzanowska).